DIETA GAPS – DLA KOGO? ZASADY, PRODUKTY, PRZEPISY
Dieta GAPS (Gut and Psychology Syndrome) jest specjalnym planem żywieniowym, który został opracowany przez doktora Nataschę Campbell-McBride. Ta dieta skupia się na poprawie zdrowia układu pokarmowego i mózgu poprzez optymalizację funkcji jelit.
Głównym celem diety GAPS jest wspieranie zdrowia jelit, ponieważ istnieje teoria łącząca stan jelit z wieloma innymi dolegliwościami, w tym z problemami zdrowotnymi dotyczącymi układu nerwowego i psychiki. Dieta GAPS jest szczególnie skoncentrowana na eliminacji potencjalnych drażniących czynników pokarmowych i wspieraniu wzrostu zdrowej flory bakteryjnej w jelitach.
Dieta GAPS jest najczęściej stosowana u osób z różnymi zaburzeniami i problemami zdrowotnymi, w tym:
- Zespołem jelita drażliwego (IBS) - dieta może pomóc w zmniejszeniu objawów IBS, takich jak bóle brzucha, wzdęcia i nieregularne wypróżnienia.
- Autyzmem i innymi zaburzeniami ze spektrum autyzmu - istnieje teoria, że dieta GAPS może pomóc poprawić niektóre objawy związane z autyzmem, choć nadal nie ma jednoznacznych dowodów naukowych na potwierdzenie tej teorii.
- Chorobami autoimmunologicznymi - niektóre osoby z chorobami autoimmunologicznymi twierdzą, że dieta GAPS pomogła im zmniejszyć nasilenie objawów.
- Depresją, lękiem i innymi problemami zdrowia psychicznego - dieta GAPS koncentruje się na zdrowiu jelit, które ma wpływ na zdrowie mózgu, co może wpłynąć pozytywnie na samopoczucie psychiczne.
- Chorobami alergicznymi i nietolerancjami pokarmowymi - eliminacja potencjalnych alergenów pokarmowych może pomóc w zmniejszeniu reakcji alergicznych.
Warto jednak podkreślić, że dieta GAPS jest dość restrykcyjna i może wymagać konsultacji z lekarzem lub specjalistą ds. żywienia przed rozpoczęciem. Ponadto, każda osoba jest inna, więc nie wszystkim może pasować ta dieta, a wyniki mogą się różnić. Warto zawsze konsultować się z lekarzem przed wprowadzeniem drastycznych zmian w diecie, aby mieć pewność, że jest to odpowiednie dla danej osoby.
DIETA GAPS – ZASADY
Oto ogólne zasady i wytyczne dotyczące diety GAPS:
- Wyeliminuj żywność niezgodną z dietą: W diecie GAPS zaleca się wyeliminowanie żywności, która może drażnić jelita i przyczyniać się do stanów zapalnych. Obejmuje to produkty mleczne (z wyjątkiem kefiru i jogurtu naturalnego), ziarna, cukry rafinowane, produkty przetworzone, sztuczne dodatki i żywność bogatą w skrobię.
- Skoncentruj się na naturalnych i organicznych produktach: Wybieraj jak najbardziej naturalne i organiczne produkty, unikaj sztucznych środków chemicznych, pestycydów i konserwantów.
- Zwiększ spożycie tłuszczów i białek: W diecie GAPS zaleca się spożywanie zdrowych tłuszczów, takich jak masło klarowane (ghee), tłuste mięso, tłuste ryby, oleje tłoczone na zimno (np. oliwa z oliwek, olej kokosowy) oraz dostarczanie wystarczającej ilości białka z różnych źródeł.
- Spożywaj fermentowaną żywność: Fermentowana żywność, takie jak kefir, jogurt naturalny, kiszona kapusta, kwas buraczany, może wspierać zdrową florę bakteryjną w jelitach.
- Pij buliony kostne: Buliony kostne są bogate w składniki odżywcze i mogą wspomóc zdrowie układu pokarmowego.
- Unikaj substancji drażniących: Wyeliminuj potencjalne drażniące substancje, takie jak alkohol, kofeina i ostre przyprawy.
- Dbanie o zdrowie psychiczne: Dieta GAPS podkreśla znaczenie zdrowego podejścia do jedzenia, unikania stresu i dbania o zdrowie psychiczne.
Pamiętaj, że dieta GAPS jest dość restrykcyjna i może wymagać indywidualnej adaptacji. Jeśli rozważasz rozpoczęcie diety GAPS, zalecamy skonsultowanie się z lekarzem lub specjalistą ds. żywienia, aby dostosować plan do Twoich indywidualnych potrzeb i stanu zdrowia. Warto również regularnie monitorować swoje samopoczucie i wyniki, aby ocenić, czy dieta GAPS przynosi oczekiwane efekty.
DIETA GAPS – PRODUKTY, PRZEPISY
Dieta GAPS jest dość restrykcyjnym planem żywieniowym, więc wymaga ostrożności i starannego planowania posiłków. Poniżej przedstawiam kilka produktów, które można spożywać w diecie GAPS, oraz przykładowe przepisy, które można wykorzystać:
Produkty zalecane w diecie GAPS:
- Mięso: Organiczne i chude mięso, takie jak indyk, kurczak, wołowina, baranina, dziczyzna.
- Ryby: Tłuste ryby, np. łosoś, makrela, sardynki (świeże lub z puszki w zalewie z wody i soli).
- Jaja: Najlepiej od kur z wolnego wybiegu.
- Warzywa: Wszystkie warzywa z wyjątkiem tych bogatych w skrobię (np. ziemniaki), szczególnie zielone warzywa liściaste.
- Fermentowane produkty: Kefir, jogurt naturalny, kwas buraczany, kiszona kapusta.
- Tłuszcze: Masło klarowane (ghee), tłoczone na zimno oleje (oliwa z oliwek, olej kokosowy), smalec.
- Owoce: Niskoskrobiowe owoce, takie jak jagody, borówki, truskawki, awokado.
- Orzechy i nasiona: Namoczony i obrany migdały, orzechy włoskie, siemię lniane.
- Bulion kostny: Wywar z kości, mięsa i warzyw.
Przykładowe przepisy dostosowane do diety GAPS:
- Zupa z kurczakiem i warzywami:
- Składniki:
- Kurczak (najlepiej organiczny) - ugotowany i pokrojony w kawałki
- Bulion kostny (samodzielnie przygotowany lub kupiony) - 1 litr
- Marchewka - pokrojona w plastry
- Por - pokrojony w talarki
- Cebula - posiekana
- Seler naciowy - posiekany
- Natka pietruszki - posiekana
- Masło klarowane (ghee) - 2 łyżki
- Sól i pieprz do smaku
Instrukcje:
a) W dużym garnku rozgrzej masło klarowane, dodaj cebulę i smaż, aż będzie miękka i lekko zrumieniona.
b) Dodaj pozostałe warzywa i smaż przez kilka minut.
c) Wlej bulion kostny i gotuj na małym ogniu przez około 20-25 minut, aż warzywa będą miękkie.
d) Dodaj kurczaka i gotuj jeszcze przez kilka minut, aż całość się podgrzeje.
e) Dopraw solą i pieprzem według uznania.
f) Posyp natką pietruszki przed podaniem.
- Sałatka z awokado i krewetkami:
- Składniki:
- Krewetki - ugotowane, obrane
- Awokado - pokrojone w kostkę
- Ogórek - pokrojony w plasterki
- Pomidor - pokrojony w kostkę
- Cebula czerwona - posiekana
- Sok z cytryny - 2 łyżki
- Sól i pieprz do smaku
- Olej z oliwek - 2 łyżki
Instrukcje:
a) W misce wymieszaj krewetki, awokado, ogórek, pomidora i cebulę.
b) Skrop sokiem z cytryny i oliwą z oliwek.
c) Dopraw solą i pieprzem do smaku.
d) Delikatnie wymieszaj, aby składniki się połączyły.
e) Podawaj jako sałatkę obiadową lub na kolację.
Ważne jest, aby mieć na uwadze, że powyższe przepisy to jedynie przykłady i można je dostosować do swoich preferencji i dostępności produktów. Ponadto, zawsze warto konsultować się z lekarzem lub specjalistą ds. żywienia przed wprowadzeniem nowych potraw do diety, zwłaszcza jeśli masz specyficzne potrzeby zdrowotne.